Şifreler NATO’nun arşivinde

Şifreler NATO’nun arşivinde


1990’lardan sonra NATO üyesi Avrupa ülkelerinde bir bir ortaya çıkan Gladio yapılanmalara ilişkin en fazla bilgi Belçika’dan geldi. NATO’nun arşivlerinde İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra kurulan Gladio hakkında daha çok bilgi ve belgeyi bulmak mümkün.

NATO merkezinin yer aldığı Belçika’daki Gladio teşkilatı 1948’de kuruldu, 1990’da İtalya’daki yapılanmanın ortaya çıkmasıyla Belçika’daki Gladio da deşifre oldu? Örgütün mensupları arasında kimliğini gizli tutan siviller ve askerlerde yer aldığı ortaya çıktı.

Belçika Gladiosu’nun yapısına ilişkin kayıt ve veriler diğer Avrupa ülkelerinin çoğundan daha fazla. Bunun temel nedeni, 1990 sonrasında ülkede ciddi bir parlamento soruşturması gerçekleşmesi ve devlet arşivlerinin araştırmacılara açılmasıdır. Ancak eldeki mevcut verilerin daha da fazlası, NATO’nun Belçika’daki kendi arşivlerinde ve bunlara ne yazık ki henüz ulaşılamadı. Yine de, Belçika’dan elde edilen bilgiler, diğer ülkeleri de ilgilendirebilecek derecede detaylı bir Gladio portresini gözler önüne seriyor.

İKİ TEMEL YAPI • Belçika Gladiosu’nda iki temel bölüm bulunuyor. İstihbarî Dokümantasyon ve Aksiyon Servisi S.D.R.A. VIII (Service de Documentation de Renseignments et d’action VIII) ve Eğitim, İletişim ve Dokümantasyon Seksiyonu S.T.C/Mob. Bunlardan ilki, Belçika askerî istihbarat servisinin içinde faaliyet göstermekte ve Savunma Bakanlığı’na bağlı çalışmaktadır. S.D.R.A. VIII mensupları, tamamen askerî personelden oluşuyor. Özel eğitimli bu askerler, olası bir Sovyetler Birliği işgali durumunda Belçika hükümetini ülke dışına kaçıracak ve direniş hareketini başlatacaktı. Gayrinizamî harp, paraşütle atlama, sabotaj, yakın dövüş, dalgıçlık, donanma eğitimi gibi konularda uzmanlıkları olan asker-Gladyatörler, her an savaşa hazır bekliyordu.

DİNİ HASSASİYET TERCİH NEDENİ • Belçika Gladiosu’nun ikinci ayağı olan Eğitim, İletişim ve Dokümantasyon Seksiyonu S.T.C/Mob, (Sectie Training, Communicatie en Documentatie) Devlet Güvenlik Teşkilatı, yani Staatsveiligheid ise bu yapının sivil kanadını oluşturuyordu. Bu birim, Adalet Bakanlığı’na bağlıydı. Görevleri arasında olası bir işgal durumunda düşmanla ilgili istihbarat toplamak, askerî kanadın gerçekleştireceği eylemleri kolaylaştırmak için bilgi toplamak, organizasyonlar yapmaktı. Özellikle radyo kullanmak (ve teknoloji ilerledikçe diğer yeni iletişim yöntemleri) üzerine eğitim gören bu sivil birimin üyeleri, sıradan yani ‘normal’ insanlardan, hatta bir istihbarat raporunun belirttiğine göre ‘sakin tabiatlı ve biraz saf karakterdeki aile babalarından’ seçiliyordu. ‘Güçlü dinî inanışlara sahip olmak’, komünizm karşıtlığına doğal bir zemin oluşturacağı gerekçesiyle sivil gladyatörlerin seçiminde tercih edilen bir özellikti. Gladyatörler, eşlerini bile sırlarından haberdar etmiyor, çift kimlikli hayatlar sürüyorlardı.

1971’den itibaren bu iki kanat arasında iletişimi sağlayacak bir ‘ara birim’ kuruldu. Yönetim kademesi, altı ayda bir NATO’nun Müttefik Gizli Komitesi (Allied Clandestine Committee) adı altında faaliyet gösteren ve Avrupa’daki tüm Gladio operasyonlarının koordinasyon merkezi olan ACC’de biraraya geliyordu.

S.D.R.A. VIII, üyeleri askerî istihbarat teşkilatının muhtelif birimleri içinde yer alan, gizli bir yapılanmaydı. Bu nedenle ordu içinde çalışanların, hatta savunma bakanlarının bile, kendilerinden gizlenmesi halinde bilemeyeceği bir şekilde, örtülü bir oluşumdu. Gladio soruşturmaları yapılan diğer ülkelerde, ‘matruşka’ tarzı örgütlenme şekli dikkati çekmiştir.

S.T.C./Mob ise hücrelerden oluşuyordu. Her hücre birbirinden habersiz, sadece kendi kumandanına hesap verir biçimde faaliyette bulunuyordu. Ajanlar, gerektiğinde başka ajanları ‘işe alabilme’ yetkisine sahiplerdi.

YENİ HEDEF SOVYETLER BİRLİĞİ • İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazi birlikleri tarafından yenilgiye uğratılan ve işgal edilen Belçika’nın, savaş sonrasında böyle önlemler almaya çalışması doğaldı. Belçika’da Nazi işgalinin 1940’ta başlamasından sonra, Britanya’ya sığınan Belçika hükümeti, Londra’nın da yardımıyla iki yıl içinde bir direniş hareketi başlatmıştı. Böylece Belçika, İkinci Dünya Savaşı sonrasında, kendiliğinden, son derece organize bir gizli orduya sahip olmuş oldu. Savaşın sonuna yaklaşıldığındaysa, ‘yeni düşman’ın Sovyetler Birliği olacağı fikri giderek kuvvetlendiği için, hâlihazırda gizli olan mevcut ordunun bir bölümünün dağıtılmaması gerektiğine karar verilmişti. Belçika hükümetinin kendi örgütlediği bu direnişçiler, daha çok hükümet ve monarşi sempatizanı kişiler arasından seçilmişti. Solcular ve Komünistler ise kendi direniş gruplarını kurmuşlardı.

ABD ve Britanya istihbaratı, daha önce beraber çalıştıkları ‘resmî’ direniş örgütüyle bağlantılarını savaş sonrasında da sürdürdüler. Hatta Britanya önce ABD’yi devredışı bırakarak Belçika istihbaratıyla özel işbirliğine ikili olarak gitmek istedi. Belçika da buna sıcak baktı; ancak nihaî organizasyonda, gizli direniş orduları kurulması projesinde hepsi birden yeraldı.

1948’de, Avrupa’daki Gladio şubeleri arasında iletişimi sağlayacak bir yapı olan Batı Birliği Gizli Komitesi WUCC’nin (Western Union Clandestine Committee) kurulduğu biliniyor. Bu Komite’de, Belçika, Britanya, Fransa, Hollanda ve Lüksemburg bulunuyordu. ABD ise bu Komite’ye ancak 1958’de girdi. Bu durum, Gladio örgütlenmesinde Britanya’nın da ne denli etkin bir rolü olduğunu gösteriyor. Londra 1948 itibariyle, ertesi yıl kurulacak NATO’nun “dış düşmanlar tarafından desteklenen iç düşmanlarla da” mücadele etmesi gerektiğinin altını özellikle çiziyordu. 1958’de NATO bünyesinde Fransa’da kurulan Müttefik Gizli Komite ACC (Allied Clandestine Committee), Gladio üst kumandasında ABD’ye daha önemli bir rol veriyordu. 1968’de Fransa’nın NATO’dan çıkmasıyla, ACC de Belçika’ya taşındı.

Belçika Gladiosu’nun bir üyesi olan ‘Georges 923’ yani gerçek adıyla Michel Van Ussel’a göre ACC, ajanların olası bir savaş sırasında yapacakları her şeyin eğitimini aldıkları yerdi. Ajanlar ve kumandanları, burada diğer ülkelerin ekipleriyle de buluşuyor ve ortaklık için temasta bulunuyorlardı. Ajanlar birbirlerini sadece kod adlarıyla tanıyordu.

AEG-TELEFUNKEN GLADIO’NUN TEKNOLOJİ TEDARİKÇİSİ • Tarihçi Daniele Ganser’e göre, ACC’nin talimatıyla, Gladio için AEG-Telefunken iletişimde kıvraklık sağlayacak üst düzey sistemler geliştirdi. Van Ussel’e göre, bu vericiler 1980’lerde, piyasaya 2000’lerde sürülecek olan teknolojiyle üretilmişlerdi. Gladyatör Van Ussel, yılda birkaç kez, çeşitli Avrupa ülkelerinde gerçekleşen askerî tatbikatlara katıldığını anlatıyor. Bu tip askerî egzersizlerin, kimi zaman eski sömürge ülkelerinde (Kongo, Zaire gibi) yapıldığı da oluyordu. Belçikalı ajanın da belirttiği gibi, Avrupa genelindeki Gladio üyeleri arasında bir ağ oluşturulması, gerçek bir savaş çıkması halinde etkin bir direniş kurulması için elzemdi. Van Ussel’e göre, Gladyatörler Avrupa genelinde hiçbir engelle karşılaşmadan diledikleri gibi seyahat edebilmek kabiliyetindeydiler.

BİTMEYEN SAVAŞ • Son derece düzenli bir yapıya sahip olan Belçika Gladiosu’nun, sadece teyakkuz halinde bekleyen bir oluşum gibi görünmekle beraber, bir takım karanlık olaylarla bağlantısı da vardı. 1945’te Belçikalı Komünistler’in karizmatik lideri Julian Lahaut‘un esir düştüğü kamplardan dönüşü, halk arasında heyecan yarattı. Lahaut, Belçika Kralı Leopold III ve ardından tahta çıkan Baudouin I’e karşı yoğun muhalefet yürüttü. 1950’de Lahaut, evinin önünde vurularak öldürüldü. O zamanlar Gladio’nun temeli sayılacak yapının faaliyet halinde olduğu biliniyor, buna karşın bu suikastin bireysel mi, yoksa Gladio’nun ilk eylemi mi olduğu hâlâ bilinmiyor.

1973’te Belçika sivil istihbarat teşkilatı, “bazı finansal gruplar ve aşırı sağcı örgütler”in darbe gerçekleştirme hazırlığında olduğunu öğrendi. Sonraları Gençlik Cephesi (Front de la Jeunesse) ve Westland Nasyonal Sosyalist Düzeni (Westland National Socialistische Ordnung) adlı aşırı sağ milis ve Neo-Nazi örgütlerin başına geçen isimlerin, Genç Avrupa (Jeune Europe) adlı pan-Avrupacı bir yapılanmanın ortak gerçekleştirmeye çalıştığı bu darbede, Gladio’dan Belçikalı kişilerin de yeraldığı öne sürüldü; ancak bu iddia kanıtlanamadı.

Brabant Katilleri veya Nijvel Çetesi olarak anılan bir örgütün de Gladio ile ilgili olduğu öne sürüldü. Örgüt, Brabant yöresinde 1982-85 yıllarında gerçekleşen ve 28 ölümle sonuçlanan bir şiddet zincirinin fâiliydi. Askerî silahlarla ve büyük bir askerî yetenekle, dükkânları, lokantaları, silah depolarını ve süpermarketleri soyan bu grup, ellerine düşeni işkenceyle öldürüyordu. Bu cinayetleri, Belçika Jandarması, Gladio üyeleri ve Neo-Naziler’den oluşan çete özellikli bir oluşumun, “eğitim” veya “eğlence” amacıyla işlediği iddiaları hâlâ gündemde.

MAOCU GLADIOCULAR • Araştırmacı Bruno Fouchereau, Gladio’nun, Belçika Komünist Partisi’ni bölmek amacıyla, bir de Mao’cu grup kurduğunu öne sürüyor. Bolşevik hayranı bir solcuyken giderek milliyetçi ve sonunda Nazi hayranı bir kimliğe bürünen Belçikalı siyasî aktivist Jean-Francois Thiriart’a destek veren bazı karanlık isimler, Thiriart’ın Mao’cu bir hareket başlatmasına ön ayak oldu. Aralarında, Güneş Tapınağı Tarikatı (Ordre du Temple Solaire) adı verilen, kökeni Nazi sempatizanlarına dayanan, şövalyelik geleneğini modern askerî tarzda canlandırmayı amaçlayan gizli bir dinsel örgütün kurucusu Luc Jouret’nin de yeraldığı bu kişiler, solcu grupların arasına sızdı. Harekette, Nazi hayranlığı ve aşırı milliyetçilik giderek yayılmıştır.